Czy emeryt lub rencista może pracować?

     Kwoty świadczeń, jakie otrzymują emeryci i renciści są tak niskie, że niejednokrotnie nie wystarczają na opłacenie podstawowych rachunków w gospodarstwie domowym, a co dopiero mówić o lekach czy innych bieżących potrzebach. Na pewno każdy z nas w swoim otoczeniu znajdzie emeryta lub rencistę, który dorabia sobie, aby godnie żyć. Zazwyczaj dorabia "na czarno". Taki sposób pracy wynika głównie z sytuacji gospodarczej i ekonomicznej, jaką w tej chwili obserwujemy na rynku pracy, ale niejednokrotnie emeryci i renciści nie wiedzą, że mogą legalnie pracować i mieć odprowadzane składki.

Istnieją jednak pewne ograniczenia (limity) dorobienia do otrzymywanej emerytury, renty bądź świadczenia przedemerytalnego. Limity te ustalane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zmieniają się one co kwartał i są ściśle związane z kwotą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego w Monitorze Polskim przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Ile można więc dorobić pobierając:

Emeryturę lub rentę z tyt. niezdolności do pracy.

Obowiązują tu trzy limity.

1. Jeśli przychód miesięczny nie przekroczy 70% miesięcznego wynagrodzenia brutto (obecnie jest to kwota 2.676,40zł.), to wówczas świadczenie będzie wypłacane nadal w pełnej wysokości.
2. Jeśli kwota uzyskanego przychodu przekroczy w miesiącu dopuszczalną kwotę przychodu (czyli 2.676,40zł), a nie przekroczy kwoty granicznej (czyli 4.970,40zł), to świadczenie ulegnie zmniejszeniu o kwotę przekroczenia.

Kwota maksymalnego zmniejszenia od 01.03.2014r. wynosi:

• 557,91 zł – dla emerytur i rent z tyt. całkowitej niezdolności do pracy;
• 418,46 zł. – dla rent z tyt. częściowej niezdolności do pracy.

1. Jeśli przychód miesięczny przekroczy kwotę 130% miesięcznego wynagrodzenia (obecnie 4.970,40zł), to ZUS zawiesi wypłatę świadczenia.

Wskazane limity są na tyle wysokie, że większość dorabiających emerytów lub rencistów nie musi obawiać się ani o zmniejszenie wysokości świadczenia, ani tym bardziej o jego utratę.

Świadczenie przedemerytalne.

     Osoba uprawniona do świadczenia przedemerytalnego może – podobnie jak emeryt i rencista – dodatkowo zarobkować. Nieco inaczej jednak ustalane są w tym przypadku limity przychodów. Uzależnione są one od przeciętnego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji, ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych.

Od 01.03.2014r. do 28.02.2015r. limity te wynoszą:

1. Jeśli kwota uzyskanego przychodu przekroczy w miesiącu dopuszczalną kwotę przychodu (czyli 912,60 zł), a nie przekroczy kwoty granicznej (czyli 2.555,10zł), to świadczenie ulegnie wówczas zmniejszeniu o kwotę przekroczenia.

W tym przypadku istnieje jednak gwarantowana kwota świadczenia, czyli kwota, którą osoba musi otrzymać. Jest to obecnie kwota 469,12 zł.

1. Jeśli kwota uzyskanego przychodu przekroczy w miesiącu kwotę graniczną przychodu (czyli 2.555,10 zł), świadczenie przedemerytalne ulegnie zawieszeniu.

Renta rodzinna.

       W przypadku renty rodzinnej progi są takie same, jak przy emeryturach i rentach. Warto jednak nadmienić, że często zdarza się tak, że do jednej renty uprawnionych jest kilku członków rodziny. Wówczas pobierają oni świadczenie w równych częściach. Osiągnięcie przychodu, który przekracza podane wyżej limity, wpływa tylko na zmniejszenie lub zawieszenie tej części renty, która przysługuje osobie podejmującej pracę zarobkową.

Maksymalna kwota zmniejszenia, to obecnie 474,25 zł dla jednej osoby.

Renta socjalna.

       Osoba, która pobiera rentę socjalną, również może osiągać przychody z tyt. zatrudnienia. Jednak świadczenie to zostanie zawieszone, jeśli osoba ta osiągnie miesięcznie przychody przekraczające 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (czyli obecnie 2.676,40 zł).

Do tzw. zawieszalności świadczenia, przyjmuje się wszystkie te przychody, od których istnieje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne oraz te, które podlegają tylko opodatkowaniu (np. umowa o dzieło).

Renta socjalna ulega także zawieszeniu w przypadku osiągania przychodu z tyt. umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.

Kto może dorabiać bez ograniczeń?

Bez żadnych ograniczeń dorabiać mogą:

a) emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (60 lat - kobiety i 65 lat - mężczyźni);

b) emeryci i renciści otrzymujący honoraria z tyt. działalności twórczej i artystycznej;

c) osoby, które mają rentę inwalidy wojennego;

d) osoby, które mają rentę inwalidy wojskowego;

e) osoby, które mają rentę rodzinną przysługującą po osobie, której śmierć nastąpiła w związku ze służbą wojskową;

f) osoby, które osiągnęły przychód nie podlegający obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, np. umowa o dzieło (z wyłączeniem osób pobierających rentę socjalną) lub otrzymały darowiznę albo zapomogę.

       O fakcie podjęcia pracy i wysokości osiąganych przychodów z tego tytułu wcześniejsi emeryci i renciści powinni poinformować ZUS na druku Rw-73 (oświadczenie emeryta/rencisty). Druk ten można pobrać ze strony internetowej www.zus.pl lub z każdej terenowej jednostki ZUS.

Natomiast do końca lutego następnego roku zobowiązani są do złożenia zaświadczenia od pracodawcy o osiągniętych przychodach za poprzedni rok (w rozbiciu na poszczególne miesiące).

       W przypadku dorabiającego emeryta, ma on prawo złożyć do ZUS wniosek o przeliczenie wysokości emerytury. Może go złożyć nawet co kwartał. Należy przy tym pamiętać, aby do wniosku dołączyć zaświadczenie od pracodawcy, które będzie stwierdzało, że w okresie zatrudnienia emeryt nie korzystał z urlopu bezpłatnego i oraz nie przebywał na zwolnieniu lekarskim. Na podstawie przedłożonych dokumentów, po ich sprawdzeniu, ZUS wydaje nową decyzję o podwyższeniu wysokości przyznanego świadczenia.

Ważne!

       Osoba pobierająca rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną lub rentę socjalną może pracować w pełnym wymiarze czasu pracy i na każdym stanowisku, jeśli lekarz medycyny pracy wyda zaświadczenie o tym, że osoba może podjąć zatrudnienie na danym stanowisku.

       W celu uzyskania szczegółowych informacji na w/w temat, można skontaktować się z Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS pod numerami telefonu: 801 400 987 lub 22 560 16 00.