Testament

Testament

Każdy z nas zostawi kiedyś następcom swój dorobek życia.   Możemy przekazać go jeszcze za życia (co jest najlepszym sposobem uregulowania spraw majątkowych) lub za pomocą testamentu (jeśli chcemy, aby zrealizowanie woli nastąpiło dopiero z chwilą naszej śmierci).

Dobrze napisany testament, pozwala na uporządkowanie wielu spraw na wypadek śmierci. Daje możliwość uniknięcia w przyszłości sporów między spadkobiercami, pozwala "wynagrodzić" za pomoc i opiekę świadczoną za życia albo też zapewnia nieprzerwane funkcjonowanie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.

Testament może sporządzić każdy, kto jest pełnoletni i nie jest ubezwłasnowolniony.

Możemy go sporządzić własnoręcznie lub u notariusza.

Aby sporządzić ważny testament własnoręczny, musimy cały dokument napisać pismem ręcznym. Testament będzie nieważny, jeśli napisze go ktoś inny, a my się tylko podpiszemy lub gdy będzie napisany na komputerze. Musimy tez podać nazwę miejscowości i datę sporządzenia testamentu. Brak daty może być powodem jego unieważnienia.

Na końcu testamentu musimy się koniecznie podpisać pełnym imieniem (imionami) i nazwiskiem – nigdy parafką ani pieczątką.

Sporządzając testament własnoręcznie musimy także pamiętać o tym, że swoim majątkiem możemy dysponować jedynie w częściach ułamkowych (np. „synowi zapisuję 2/3 spadku, córce 1/3 spadku). Czyli nie zapisujemy rzeczy, a tylko udziały.

Aby sporządzić testament, w którym rozdzielamy konkretne rzeczy wybranym osobom, konieczna jest wizyta u notariusza.

Od 23 października 2011r. można w testamencie notarialnym zrobić tak zwany zapis windykacyjny (tak został nazwany w Kodeksie cywilnym w art. 9811 – 9816 ).

Oznacza to, że możemy zapisywać rzeczy i nieruchomości konkretnym osobom (np. synowi dom, wnuczce samochód, siostrze biżuterię).

Jeśli taki zapis znajdzie się w testamencie, to wskazane osoby staną się właścicielami zapisanych im rzeczy i nieruchomości od razu z chwilą śmierci spadkodawcy.

Taki testament na pewno nie zginie. Oryginał zawsze pozostaje w kancelarii notarialnej, a w razie jej likwidacji, trafia do archiwum sadu rejonowego, właściwego dla adresu tej kancelarii.

       W testamencie możemy powołać do dziedziczenia po sobie każdą osobę (także dziecko nienarodzone) lub instytucję (np. fundację). Możemy powołać jednego lub kilku spadkobierców.

Oto najważniejsze tak zwane rozporządzenia testamentowe.

       Jeśli chcemy powołać do spadku kilka osób (bez wskazania co będą dziedziczyć), to wtedy powinniśmy zapisać im spadek w częściach ułamkowych (np. synowi – ½, córce – ¼ spadku).

Jeśli nie określimy części ułamkowej, w jakich mają dziedziczyć wybrane osoby, odziedziczą spadek w częściach równych.

       Możemy powołać do spadku dalszego spadkobiercę, na wypadek, gdyby pierwotnie powołany odrzucił spadek lub nie mógł dziedziczyć, bo np. zmarł (np.„do całego spadku po sobie powołuję męża Piotra Kowalskiego, a gdyby on nie mógł dziedziczyć, powołuję do spadku siostrę Zofię Rokosz).

       W testamencie możemy też zobowiązać spadkobiercę do spełnienia jakiegoś świadczenia majątkowego wobec innej osoby (np. „zobowiązuję spadkobiercę Piotra Kowalskiego do przeniesienia na rzecz Zofii Rokosz prawa własności lokalu Nr 6 przy ul. Polnej 23 w Kaliszu”).

       Możemy również nałożyć na spadkobiercę obowiązek określonego postępowania (np. „zapisuję wnukowi mieszkanie Nr 6 przy ul. Polnej 23 w Kaliszu, pod warunkiem ukończenia przez niego studiów”).

       I jeszcze jedna ważna rzecz. Możemy także wydziedziczyć spadkobiercę ustawowego (dzieci, małżonka, rodziców). Przez wydziedziczenie należy rozumieć pozbawienie prawa do zachowku. Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców, jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Należy więc krótko opisać negatywne zachowanie wydziedziczonej osoby (np. „wydziedziczam syna, który uporczywie nadużywa alkoholu i nie interesuje się ani nie opiekuje się mną").

       Gdy chcemy zabezpieczyć sporządzony przez siebie testament – notarialny bądź odręczny (pod warunkiem złożenia go w notarialnym depozycie) – możemy go zarejestrować w Notarialnym Rejestrze Testamentów (NORT), który działa od 05 października 2011r.

Zarejestrowany testament na pewno nie zaginie lub nie zostanie zniszczony (np. przez osoby, które będą niezadowolone z jego treści).

Dla klientów tego Rejestru najważniejszą jego zaletą jest pewność, że ich wola zostanie zrealizowana.

Rejestr nie zawiera treści testamentu, lecz jedynie informację, że został sporządzony. Podaje się tam też adres kancelarii, w której testament został złożony.

Informacja o zarejestrowaniu testamentu ujawniana jest dopiero po śmierci sporządzającego testament (testatora).

Wpisanie testamentu do Rejestru jest bezpłatne. Zapłacimy natomiast za uzyskanie informacji, czy testament jest sporządzony i zarejestrowany w NORT. Aby uzyskać taką informację, musimy okazać się dowodem osobistym i aktem zgonu spadkodawcy.

Prawo do sprawdzenia takiej informacji mają również wierzyciele zmarłej osoby (np. bank, w którym miała kredyt) oraz sąd, który prowadzi sprawę spadkową.

Informacje na temat Notarialnego Rejestru Testamentów znajdują się na stronie www.rejestrynotarialne.pl

     Jeśli w testamencie pominięty zostanie spadkobierca ustawowy (dotyczy to dzieci małżonka i rodziców), to ma on prawo do zachowku po rodzicach (chyba, że będzie wydziedziczony).

Zachowek stanowi połowę udziału spadkowego, jaki należy się spadkobiercy ustawowemu, gdyby nie było testamentu. Przykład: jeśli córka miałaby prawo do ½ spadku po matce, a ta wszystko zapisałaby synowi, to zachowek dla córki wyniesie połowę należnej jej ½ spadku.

O zachowek można się ubiegać w ciągu 5 lat od daty śmierci spadkodawcy lub otwarcia testamentu. Trzeba wtedy złożyć do sadu stosowny pozew.

Zgodnie z art. 942 Kodeksu cywilnego, testament może zawierać rozporządzenie tylko jednego spadkodawcy, czyli np. testamentu nie mogą sporządzić wspólnie małżonkowie.

Sporządzenie testamentu wspólnego prowadzi do jego bezwzględnej nieważności. W praktyce w takiej sytuacji może dojść do dziedziczenia ustawowego (pomimo innych zapisów w testamencie).